FİBROMİYALJİ NEDEN OLUR?
Fibromiyalji terimi kaslar, tendonlar ve bağlar gibi
vücuttaki lifli dokularda ağrılar olmasını anlatır. Fibromiyalji sendromu ise
bu lifli dokulardaki ağrılara ve sertliklere uykusuzluk, halsizlik, unutkanlık
gibi başka belirtilerin de eşlik ettiği bir fibromiyalji türüdür. Depresyon,
kaygı ve uyku bozukluklarının fibromiyalji ile bağlantısı olabileceği
görülmüştür. Daha çok orta yaştaki kadınlarda rastlanmakla birlikte
fibromiyalji kadın, erkek, her yaştaki insanı etkileyebilir.
Fibromiyaljiye tam olarak neyin sebep olduğu hala
bilinmemektedir. Bununla birlikte stres, kasların zorlanması ya da örneğin bir
burkulma, fibromiyalji belirtilerini kötüleştirebilir. Hastalıkta en çok baş,
boyun, omuz, karın, sırt ve kalça ağrılarından, sertlikten ve dokunmaya karşı
hassasiyetten şikayet edildiğine şahit oluruz. Bazı hastalar geniş bir yüzeyde
ağrı hissederken, ayrıca ağrının yoğunlaştığı hassas noktalardan da söz
ederler. Hassas bağırsak sendromu, el ve ayaklarda karıncalanma ve uyku
düzensizliği de fibromiyaljinin diğer sık rastlanan belirtileri olarak
sayılabilir.
FİBROMİYALJİ NEDENLERİ
Fiziksel yaralanmalar, çeşitli enfeksiyonlar ya da
toksinlere maruz kalmak gibi faktörlere fibromiyalji nedeni olarak işaret
edilir; ama bunların gerçekten de fibromiyaljiye neden olduğu kesin olarak
kanıtlanamamıştır. Bazı araştırmalara göre fibromiyaljiye yakalanmış olan
kişilerin genellikle değişken bir ruh haline sahip, kaygılı kişiler oldukları
sonucu ortaya atılmıştır. Ancak bu kaygılı, değişken ruh hali fibromiyaljiden
mi kaynaklanıyor yoksa hastalığın ortaya çıkmasına mı neden oluyor tam olarak
anlaşılamamıştır.
Araştırmacıların incelediği bir diğer hipoteze göre kişiler
fibromiyaljiye yakalanır çünkü vücutları ağrıyı, diğer kişilerden farklı
olarak, anormal bir şekilde yorumlamaktadır. Bu görüş, hastalığın makul
açıklamalarından biri olarak kabul edilmektedir.
Kalıtımın bu hastalıkta bir rol oynayabileceği ve
fibromiyaljiye yakalanma riskini arttırdığı gözlemlenmiştir. Araştırmalar
sonucu fibromiyalji hastası olan kadınların çocuklarının yaklaşık % 30’unun da
bu hastalığa yakalandığı ortaya çıkmıştır.
Fibromiyalji genellikle artritle ilişkili bir hastalık
olarak ele alınır ancak artritin bir türü değildir. Artritten farklı olarak
fibromiyalji kaslarda veya eklemlerde herhangi bir iltihap ya da hasara neden
olmaz. Ancak tıpkı artrit gibi ağrılara ve halsizliğe neden olabilir.
Fibromiyaljinin tek bir nedenden dolayı değil de birkaç
farklı faktörün bir araya gelmesiyle oluştuğu düşünülür. Genel olarak aşağıdaki
etmenlerin fibromiyaljinin ortaya çıkmasında etkili olduğu görülmüştür:
Stresli, travmatik fiziksel ya da duygusal bir olay (örneğin
bir araba kazası ya da posttravmatik stres bozukluğu)
Tekrarlanan yaralanma veya sakatlanmalar
Romatoid artrit
Lupus hastalığı
Merkezi sinir sistemi problemleri
Genlerimizin, ağrı veren durumlarda nasıl bir süreç
yaşayacağımızı düzenleme şekli
Hastalık merkezli değil de hasta merkezli bir yaklaşımı
benimsemiş olan fonksiyonel tıp uzmanları ise fibromiyaljiye neden olarak
yukarıda sayılanlara ek faktörler de belirlemişlerdir. Bunlar:
Glüten duyarlılığı: 50’den fazla hastalığın glüten ile bir
ilişkisi olduğu belirlenmiştir. Üstelik glüten intoleransı kendini çok iyi
saklar çünkü belirtileri sindirimle ilgili olmaktan çok ağrı, uyku bozukluğu,
halsizlik ve depresyon gibi nörolojik belirtilerdir.
BAĞIRSAKLARDA KANDİDA MANTARI: Çok az miktarda kandida
mantarı bağırsaklarda doğal olarak bulunur ancak bu miktar arttığında kandida
bağırsaklardan çıkıp kana karışmaya başlar. Kandidanın kana karışması
depresyon, halsizlik, ağrı, zihin bulanıklığı ve sindirim sorunları gibi
problemlere neden olur.
TİROİT: Tiroit bezi ve hormonlarında her şeyin yolunda
gittiğinden emin olmak pek çok belirtinin önüne geçebilir. Tiroit seviyelerinin
düzenlenmesi depresyon, halsizlik, uykusuzluk gibi pek çok belirtiyi
engelleyebilir.
VİTAMİN EKSİKLİKLERİ: Fibromiyalji hastalarında en çok D
vitamini, B12 ve magnezyum eksikliğine rastlanır. Özellikle magnezyum
seviyesinin normale çekilmesiyle pek çok hastanın şikayetlerinde önemli ölçüde
azalma görülmüştür.
FİBROMİYALJİ İÇİN HANGİ DOKTORA VEYA BÖLÜME GİTMELİ?
Fibromiyalji şüpheniz varsa romatoloji bölümü ve doktorları,
fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanları (fizik tedavi bölümü) ve dahiliye
uzmanları fibromiyalji teşhisi ve tedavisi ile ilgili hastalara yardımcı
olabilecek doktor ve bölümlerdir.
FİBROMİYALJİ NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Fibromiyaljiyi teşhis etmek üzere özel bir test veya tıbbi
yöntem bulunmamaktadır. Fibromiyalji tanısını bir doktor, fiziksel muayene ve
hastanın tıbbi geçmişine dayanarak koyar. Doktorun Lupus hastalığı ya da artrit
gibi diğer hastalıkları elemesi gerekir. Hastalığın teşhisini doğrulamak ve
diğer hastalıkları elemek için birden fazla muayene ve test gerekebilir.
Fibromiyalji hastaları genellikle teşhis koyulmadan önce pek
çok kez doktora gitmek zorunda kalırlar çünkü belirtiler başka pek çok
rahatsızlıkla benzerlik gösterir. Laboratuvar testlerinde ağrıların fiziksel
bir nedeni olmadığı görülür. Deneyimsiz bir doktor bu ağrıların gerçek
olmadığını söyleyerek hastayı yanıltabilir.
HASTALIĞIN TEŞHİSİNDE İKİ KRİTER ÖNE ÇIKAR:
A. 3 aydan fazla
süren ve vücudun sağ, sol, üst ve alt bölgelerini içerecek şekilde hissedilen,
yaygın ağrılar fibromiyalji şüphesini doğurur.
B. Amerikalı romatoloji uzmanları tarafından vücutta 18
hassas nokta belirlenmiştir. Bu noktalardan en az 11’inde dokunmaya karşı bir
hassasiyet ve rahatsızlık hissi oluşması fibromiyaljiye işaret eder . Bu
noktaların tespiti ancak doktor muayenesi ile anlaşılabilir. Hangi noktaya ne
kadar ağırlık uygulanacağı, hangi hassasiyetin normal karşılanıp
karşılanmayacağı gibi konular bir uzman gerektirir.
FİBROMİYALJİ TEDAVİSİ
Fibromiyalji belirtileri bir dönem yoğunlaşır ve zamanla
azalır ama tamamen ortadan kalktıklarına nadiren rastlanır. Ağrıların şiddeti
günden güne değişiklik gösterebilir. Stres ya da hava koşulları gibi dış
faktörler belirtilerin kötüleşmesine neden olabilir. Tedavi ile ağrılar bir
süreliğine dindirilse de stres faktörü hastaların engellemekte zorlandıkları,
ağrıları yeniden başlatan önemli bir etmendir.
Fibromiyalji tedavisinde ilaç ve ek olarak düzenli egzersiz,
doğru beslenme, stresi azaltma, uykuyu düzenleme gibi ilaç dışı diğer tedavi
yöntemlerine başvurulur. Tedavi tek bir koldan değil birkaç koldan ilerlemeli
ve yaşam biçimini hastalığı gözeterek düzenlemeye yönelik olmalıdır.
Fibromiyalji belirtilerini azaltmak üzere sıklıkla düşük
dozda antidepresan ilaçlar reçete edilir. Ayrıca sıcak kompres, hafif masaj,
psikoterapi, çeşitli psikolojik danışmanlık hizmetleri gibi yöntemler
belirtilerin hafiflemesinde yardımcı olabilir.
Ozon gazının doğrudan hastaya enjekte edilmesi veya kan
yoluyla verilmesi şeklinde uygulanan ozon terapisi, fibromiyalji için doktor
tarafından önerilebilecek bir başka tedavi yöntemidir.
Akupunktur pek çok
fibromiyalji hastasını rahatlattığı bilinen ve doktorların da önerdiği tedavi
seçeneklerinden biridir. Ancak fibromiyalji çok dirençli bir hastalıktır ve bu
nedenle tıpkı diğer tedaviler gibi akupunkturun da kesin bir çözüm olacağı
söylenemez.
Nöral terapi, otonom sinir sisteminin iğne veya diğer
yöntemlerle uyarılarak, vücuttaki elektriğin düzenlenmesi ve böylelikle vücudun
iletişim ağındaki aksaklıkların giderilerek ağrıların azaltılmasını amaçlayan
bir tedavi yöntemidir. Fibromiyalji ağrılarında oldukça etkili sonuçlar elde
edilebilmektedir. Nöral terapi iğne içerir ancak bu iğnelerle vücuda ilaç
verilmez.
TÜM SORULARINIZ VE RANDEVU İÇİN +90532 297 92 35
Şahin SANDALCIOĞLU
Uzman Sosyolog-Refleksolog
