SOMATİK SİNİR SİSTEMİ

SOMATİK SİNİR SİSTEMİ:

•             Merkezi sinir sistemine duyusal bilgi gönderen periferik sinirlerden afferent (duyusal) ve iskelet kaslarını innerve eden efferent (motor) sinir liflerinden oluşur.

•             Afferent bölüm kas, eklemler, tendonlar ve duyu organlarından gelen uyarıları alır, efferent bölüm ise bu uyarıları değerlendirir.

•             Hücre gövdesi ya beyin ya da omuriliktedir ve iskelet kasıyla direkt olarak temas kurar.

 OTONOM SİNİR SİSTEMİ (OSS):

•             Otonom Sinir Sistemi salgı bezlerini ve iç organların düz kaslarını kontrol eder.

•             Çoğu zaman OSS nin çalıştığının farkında bile değilizdir, çünkü OSS refleks bir şekilde istemsiz olarak çalışır.

•             Örneğin kan basıncımızdaki yada kalp hızımızdaki değişiklikleri fark etmeyiz bile.

 •            Otonom sinir sistemindeki duyu sinirleri uyarıları sürekli (uzunca bir süre) algılamazlar;

•             yani birçok otonomik uyarı sürekli baskılanmaz ya da değişmez.

•             Otonom sinir sistemi aynı zamanda somatik duyuları ve özel duyu sinirlerinden gelen uyarıları da alırlar

 •            Otonom sinir sisteminin iki hareket siniri (motor nöronu) vardır

•             Birincisinin: gövdesi (hücre ve çekirdeği) merkezi sinir sisteminde yer alır; uzantısı (aksonu) myelin kılıfı ile kaplanmıştır, genellikle bu uzantı bir otonomik sinir düğümü ile bağlantılı olup böylece daha uzaklara gidebilmektedir

•             İkincisinin: gövdesi otonomik sinir düğümünde yer alır, uzantısında myelin kılıfı yoktur ve etkilediği organla bağlantılıdır.

•             Otonom sinir sistemi etkileyeceği organa (efferent) giderken sempatik ve parasempatik olmak üzere iki kısma bölünür.

•             Her ikisi de her organa ulaşır; o nedenle buna dual innervation (çift desteklenme) denir.

•             Uyarıları ileten hücreler (nörotransmitterler) genellikle düğüm sonrasındaki liflerden (postganglionik fibers) salgılanır;

•             bunlar Sempatik Sinir Sisteminde NOREPİNEFRİN (NE),

•             Parasempatik Sinir Sisteminde ise ASETİL KOLİN (Ach) dir.

OSS İKİ DURUMDA ÇOK ÖNEMLİ FONKSİYON YAPAR.

•             Birincisi “kaç veya savaş” denilen acil durumlarda ve

ikincisi de “dinlen ve sindir” denilen acil olmayan durumlardır.

 OSS SALGI BEZLERİNİ VE BAZI KASLARI KONTROL EDER.

Bu kaslar şunlardır.

•             Derideki kaslar:

– Saç follikülerindeki düz kaslar.

•             Kan damarlarındaki düz kaslar.

•             Gözdeki iris (düz kas).

•             Mide, bağırsaklar ve idrar kesesindeki düz kaslar.

•             Kalp kası.

 OTONOM SİNİR SİSTEMİ ÜÇE AYRILIR:

•             Sempatik sinir sistemi,

•             Parasempatik sinir sistemi ve

•             Enterik sinir sistemi.

Şahin SANDALCIOĞLU

Uzman Sosyolog – Refleksolog

+90532 297 9235

Kaynakça: Prof. Dr. Yüksel KOÇYİĞİT