SAĞ VEYA SOL EL KULLANIMININ NEDENLERİ

SAĞ VEYA SOL EL KULLANIMININ NEDENLERİ

Şimdiye kadar sağ veya sol el kullanımının nedenini beyinde bulacağımızı düşünüyorduk, oysa aradığımız cevap belki de daha aşağılarda, omurilikte olabilir.

Dr. Sebestian Ocklenburg’in önderliğinde, Judith Schmitz ve Prof. Dr. H. C. Onur Güntürkün’den oluşan ekibin yaptığı araştırmanın sonuçları bu yönde.

Hollanda ve Güney Afrika’daki meslektaşlarıyla birlikte, Ruhr-Universität Bochum’den biyopsikologlar omurilikteki gen aktivitesinin anne rahmindeyken bile asimetrik olduğunu söylüyorlar. Sağ veya sol el tercihimizin başlangıcı da muhtemelen bu asimetri olabilir.

Ekip, çalışmalarını eLife dergisinde yayınlayarak sonuçların beyin yarılarının simetrik işlevlere sahip olmamasının sebebi hakkındaki düşüncelerimizi değiştirdiğini de belirtiyor.

Judith Schmitz ve Sebastian Ocklenburg © RUB, Marquard

İLK TERCİH RAHİMDE;

Günümüze kadar sağ ve sol beyin yarımkürelerindeki gen aktivitesinin farklılığının, hangi elimizi aktif olarak kullandığımızı belirlediğini düşünülüyordu.  1980’lerde yapılan ultrasonlara göre, sağ veya sol el tercihi anne rahmindeyken hamileliğin sekizinci haftasından itibaren başladığı düşünülüyordu.

Hamileliğin 13’üncü haftasından itibaren doğmamış çocuklar, sol ya da sağ el başparmaklarını emmeyi tercih ediyorlar. El ve kol hareketleri beyindeki motor korteksi tarafından başlatılıyor.

Omuriliğe sinyal gönderiyor ve komut harekete dönüşüyor. Fakat motor korteksi başlangıçta omuriliğe bağlı olmuyor.

Bağlantı oluşmadan önce bile sağlak veya solak olmanın işaretlerini beliriyor. Araştırmacılar bu sebeple sağ veya sol el kullanımının kökünün beyin yerine omurilikte olduğunu düşünüyorlar.

ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN ETKİSİ;

Araştırmacılar, omurilikteki gen ifadesini hamileliğin 8’inci haftasından 12’inci haftasına kadar analiz ettiler ve sağ-sol farklılıklarını 8’inci haftada gerçekleştiğini gözlemlediler.

Bu farklılıklar, tam olarak omuriliğin kolların ve bacakların hareketlerini kontrol eden bölümlerinde görüldü. Başka bir çalışma da, doğmamış çocukların bu kadar erken bir zamanda asimetrik el hareketlerini gösteriyordu.

Araştırmacılar ayrıca asimetrik gen aktivitesinin izini sürerek bu durumun kökünde epigenetik faktörlerin olduğu sonucuna ulaştılar.

 Bu da çevresel etkilerin olduğuna ilişkin bir işaret olarak görülüyor. Tüm bu etkiler,  enzimlerin DNA’ya metil gruplar eklenmesine ve sonuç olarak gen okumasının en düşük seviyeye çekilmesine yol açabilir.

Bu durum sağ ve sol omurilikte farklı boyutlarda gerçekleştiği için, her iki tarafta da genlerin aktivitesinde bir farklılık var.

Şahin SANDALCIOĞLU

Uzman Sosyolog-Refleksolog

+90532 297 92 35

KAYNAKÇA:

Orijinal Çalışma: Sebastian Ocklenburg et al.: Epigenetic regulation of lateralized fetal spinal gene expression underlies hemispheric asymmetries, in: eLife, 2017, DOI:10.7554/eLife.22784